Friday, November 30, 2007

Συνέχεια.

Αυτή η ανάρτηση κανονικά ήταν η απάντηση στον Ευάγγελο (http://reflexivity.wordpress.com/) στο σχόλιο που άφησε στην προηγούμενή μου ανάρτηση. Αλλά επειδή είδα πως έλεγα πολλά, προτίμησα να κάνω καινούρια, και να συμπεριλάβω σε αυτήν ολοκληρωμένη την άποψή μου, γιατί παρεξηγήθηκα, είμαι σίγουρος.

Πριν 90 χρόνια, η Οκτωβριανή Επανάσταση, επιδίωκε –κυρίως- την ίση αφθονία αγαθών για όλους. Το κίνητρο αυτό ήταν, αλλά, απέτυχε οικτρά. Σήμερα, το πράγμα πηγαίνει αντίστροφα. Η κατανάλωση είναι αυτή που έρχεται πρώτη, μεταφέροντας μαζί της, έναν νέο κόσμο. Δεν μιλώ ούτε για σωτήριους κόσμους, ούτε για ευτυχία. Μιλώ για το πλάτεμα του ανθρώπινου ματιού. Άλλωστε αυτός είναι ο ρόλος της Αριστεράς. Ότι και αν σημαίνει αυτή η έννοια.
Προσωπικά, δεν έχω και πολύ σχέση με την κατανάλωση. Κοιταζόμαστε απλά. Αλλά αυτό –η κατανάλωση- δεν παύει να είναι μια πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα –και σίγουρα ανάγκη του ανθρώπου- που πρέπει, αν πραγματικά θέλουμε να «βάλουμε το δικό μας νερό στο αυλάκι», να πορευτούμε μαζί της. Ποτέ μου δεν μίλησα για αυτό-πραγμάτωση του ανθρώπου διαμέσου των αγαθών. Αλλά πρέπει να διαλυθεί αυτός ο πουριτανισμός που κυριαρχεί στις μέρες μας. Γι’ αυτό και η προηγούμενη ανάρτησή μου είναι λιγάκι επιθετική, ίσως να φαίνεται και επιπόλαια. Επίθεση. Έτσι θα την ονόμαζα. Γιατί, όπως φάνηκε και απ’ τα σχόλια, οι περισσότεροι είναι βαθιά διαποτισμένοι με τις παρλαπίπες των παπάδων, των δασκάλων, και τον ξύλινων κομουνιστών για την κατανάλωση. Το ΚΚΕ –αυτό με ενδιαφέρει, χωρίς να σημαίνει πως είναι το μόνο- στην Ελλάδα έχασε. Και έχασε κυρίως γι’ αυτόν τον λόγο. Δεν προχωρά με την εποχή του, έχει μείνει πίσω βλακωδώς, θεωρώντας τον κορεσμό των πραγματικών αναγκών του ανθρώπου –δεν υπάρχουν πλασματικές ανάγκες, καταλάβετέ το!- ως αλλοτρίωση και τα συναφή. Αυτό για το ΚΚΕ το έγραψα, γιατί αυτό είναι που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει την αριστερά στην Ελλάδα. Και οι νέοι που έχει στους κόλπους του, οι πραγματικοί νέοι, που ακόμα πιστεύουν, καταστρέφονται.
Μακρηγορώ. Αυτό που ήθελα να πω, είναι ότι η κατανάλωση είναι απλά το δόλωμα. Ο καπιταλισμός γέννησε τον δολοφόνο του, τον καινούριο Δία. Προσφέρει λίγα-λίγα τα αγαθά στους πολίτες, στους φτωχούς, αυτοί ξυπνάνε, λένε και εγώ μπορώ, και κάποτε, όταν ξυπνήσουν πλήρως, θα γίνουν οι αλλαγές. (Dark_Era, νομίζω πήρες τις απαντήσεις σου.) Έτσι βλέπω εγώ τον κόσμο. Αντίστροφα. Οι άλλοι βλέπουν καταστροφή, εγώ βλέπω την «παπαρούνα που πολεμάει να σπάσει την άσφαλτο». Ο κόσμος δεν πάει ποτέ πίσω. Ο κόσμος ποτέ δεν ήταν καλύτερος από τον τωρινό. Δεν νιώθω καθόλου τύψεις όταν βλέπω νέες ψυχές να καίγονται στην φωτιά των καταστημάτων. Δεν νιώθω τύψεις γιατί ξέρω πως κάποτε θα έρθει ο κορεσμός των αναγκών αυτών, στο τέλος θα τις βαρεθούν, και θα στραφούν αλλού. Άλλωστε, σε καμιά εποχή δεν ήταν όλοι οι νέοι συνειδητοποιημένοι. Πάντα είχανε απώλειες.
Τι έρχεται; Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι πρέπει να δημιουργήσουμε κάτι, γιατί η τέλεια στιγμή, μια στιγμή μονάχα θα κρατήσει.

30 comments:

o βασιλιάς του δάσους said...
This comment has been removed by the author.
oneiroparmenh said...

Διάβασα και τα δύο κειμενα σχετικά με τον καταναλωτισμό...
Δεν ξέρω αν συμφωνώ ή διαφωνώ μαζί σου διότι με αυτά που γράφεις με προβλημάτισες πολύ..Και είμαι πολύ χαρούμενη γι'αυτό...
"Οι άλλοι βλέπουν καταστροφή, εγώ βλέπω την «παπαρούνα που πολεμάει να σπάσει την άσφαλτο»Ο κόσμος δεν πάει ποτέ πίσω. Ο κόσμος ποτέ δεν ήταν καλύτερος από τον τωρινό."
Σε γενικές γραμμές συμφωνώ με αυτό..Όλα όσα συμβαίνουν είτε θετικά είτε αρνητικά σε πρώτη όψη,σκοπό έχουν την εξέλιξη..Πράγματι τίποτα δεν μένει ίδιο..Τίποτα δεν πρέπει να μένει το ίδιο..Αυτό δείχνει ζωή κι όχι αδράνεια..
Σίγουρα πάντως θα συμφωνήσω με ένα σχόλιο που διάβασα από το λαχανάκι στο προηγούμενο post πως δεν είναι το προβλημά μας η κατανάλωση αλλά η υπερκατανάλωση..Η προσπάθεια δηλαδή που κάνει η σημερινή κοινωνία να καλύψει την πνευματική και συναισθηματική του ρηχότητα πίσω από την υλική πλεονεξία..

KitsosMitsos said...

Η κατανάλωση δεν είναι κάτι απαραίτητα κακό. Τα σύγχρονα μέσα που μας προσφέρονται έχουν διευκολύνει τη ζωή μας αρκετά. Το θέμα είναι η υπέρμετρη κατανάλωση ή η κατανάλωση για την κατανάλωση.
Κακά τα ψέματα, οι ανθρώπινες ανάγκες είναι συγκεκριμένες. Οι υπόλοιπες είναι απλά δημιουργήματα του μυαλού, του σύγχρονου μάρκετινγκ, κατώτερων ανθρώπινων σκέψεων (πχ ζήλια, φθόνος κτλ).
Τα όρια δεν είναι αρκετά διακριτά.
Αυτή η τομή μας λείπει, ή αλλιώς το μέτρο το άριστο.

Haris said...

Βασιλιά, να 'σαι καλά φίλε μου. Αλλά σε ξαναρώτησα πολλές φορές και σου ζήτησα να μου εξηγήσεις τι εννοείς όταν λες Έλληνες. Πραγματικά έχω περιέργεια. γιατί για μένα Έλληνας είναι ο αντι-χριστιανός.

ονειροπαρμένη, χαίρομαι που σε προβλημάτισα. Αυτό που έγραψες "Η προσπάθεια δηλαδή που κάνει η σημερινή κοινωνία να καλύψει την πνευματική και συναισθηματική του ρηχότητα πίσω από την υλική πλεονεξία.." λέω και εγώ. Σου προτείνω να ξαναδιαβάσεις αυτήν μου την ανάρτηση αν πραγματικά σε ενδιαφέρει το θέμα.

κίτσομίτσο, διαφωνώ απόλυτα. Η λέξη "ανάγκη" έχει συγκεκριμένη έννοια, και λόγω αυτής της έννοιας δεν υπάρχουν πλασματικές ανάγκες. Αν θεωρείς πως υπάρχουν πλασματικές ανάγκες, ανάγκες δηλαδή που και να μην λυθούν δεν θα αλλάξουν τίποτα, πάλι καλά θα είναι το άτομο, τότε διαφωνούμε ριζικά.

Δ. Τζ. said...

Είναι αδιαμφισβήτητα θετικό το γεγονός ότι έχουμε να επιλέξουμε μέσω μιας πλειάδας αγαθών. Έπειτα, είναι δικό μας καθαρά θέμα να ελέγξουμε το πόσο καταναλώνουμε και να μην ξεπερνάμε ένα όριο, το οποίο στο καθένα διαφέρει, σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες, τις ανάγκες του κλπ.

Όλα τα υπόλοιπα, νομίζω, ότι είναι ψευδοδιλλήματα. Είναι σαν να ακούω κάποιους να λένε: "οκ, έχουμε όσα έχουμε τώρα, αλλά είναι καλύτερο να γυρίσουμε πίσω" –άρα να έχουμε λιγότερα. Όπως κι εσύ είπες φίλε Χάρη, ο κόσμος δε γυρίζει πίσω. Απλά καλείσαι να προσαρμοσθείς. Και εν προκειμένω, προτιμώ τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ πολλών, απ' το να είμαι υποχρεωμένος να πάρω κάτι συγκεκριμένο.

Pak said...

Φίλε Χάρη,
Δεν βλέπω την ανάγκη να συνδέουμε την υπεραφθονία με την υπερκατανάλωση. Το ένα είναι θετικό και το άλλο αρνητικό. Παρακολουθώντας τη συζήτηση διέκρινα δυο, κατ εμένα πολύ απλοικές θεωρήσεις, Η μία να λέει ότι όλα είναι υπέροχα και ότι ζούμε σε ένα ωραίο κόσμο και η άλλη ότι πρέπει να πάμε την ιστορία πίσω. Φυσικά και συμφωνώ μαζί σου ότι το σήμερα είναι καλύτερο από το κάθε χθές. Αλλά το αύριο;... Το έχεις σκεφτεί λιγάκι; Αν με τους ρυθμούς που πάμε καταστρέψουμε τον πλανήτη σε 50 χρόνια (από υπερκατανάλωση αυτό είναι βέβαιο), τί θα λέμε τότε; Ότι ο πλανήτης καταστράφηκε από τις φυσικές ανάγκες του ανθρώπου για επιβίωση; Η υπεραφθονία αγαθών είναι ένα ευτύχημα, αλλά η ανετομότητα του σημερινού ανθρώπου να δαμάσει τα ζωώδη του ένστικτα, δυστήχημα. Ο σημερινός άνθρωπος είναι υπερβολικά ανέτοιμος να ζήσει ελεύθερος χωρίς επιτήρηση...

Haris said...

δ.τζ, σωστά.

Pak, σεβαστά αυτά που λες. Αλλά: δεν μίλησα ούτε για υπερ-κατανάλωση ούτε για ασυδοσία και απερισκεψία απέναντι στην φύση. Όλα αυτά είναι δευτερεύοντα και θα λυθούν στην πορεία. Εξάλλου το νόημα που ήθελα να περάσω ΔΕΝ ήταν η κατανάλωση καθεαυτή. Είναι το μέλλον της ανθρωπότητας διαμέσου της κατανάλωσης. Αυτό που η κατανάλωση δημιουργεί τώρα, ή καλύτερα το δόλωμα της κατανάλωσης.

Εγώ πάντως δεν είμαι υπέρ της θεώρησης ότι τα πάντα είναι υπέροχα. Ούτε φυσικά να πάμε την ιστορία πίσω. Το θέμα του δέυτερου ποστ, ήταν ακριβώς το μέλλον. Και αν το πρόβλημα βρίσκεται στις λέξεις, τότε αντί για κατανάλωση, βάλε στην θέση της, την λέξη αφθονία. Έτσι και αλλιώς το νόημα δεν αλλάζει. Δεν αλλάζει διότι η αφθονία δεν είναι το τέλος, είναι η αρχή.

"Ο σημερινός άνθρωπος είναι υπερβολικά ανέτοιμος να ζήσει ελεύθερος χωρίς επιτήρηση..." και αυτό, όσο και αν δεν μπορώ να το δεχτώ, είναι μια αλήθεια. Αλλά μήπως, η ανικανότητα του ανθρώπου να ζήσει ελεύθερος, είναι επειδή τόσους αιώνες ήταν σκλάβος;

Όσο για την καταστροφή του πλανήτη δεν ξέρω τι να πω. Αλλά μου φαίνεται λιγάκι και παγίδα του ανθρώπου. Αν δεν μπορεί να συμβιβάσει την δικιά του ύπαρξη με την φύση, που όσο πάμε και απομακρυνόμαστε, τότε τι ουσία έχει η ύπαρξή μας;

o βασιλιάς του δάσους said...
This comment has been removed by the author.
Pak said...

Δεν νομίζω να υπάρχει νοήμων και έξυπνος άνθρωπος ο οποίος να έχει πρόβλημα με την αφθονία αγαθών. Η κριτική που ασκείται έχει ώς στόχο την άδικη κατασπατάληση πόρων και την άνιση κατανομή της αυτής της αφθονίας. Άλλωστε κανένας δεν εμποδίζει κάποιον να πάει να μείνει σε μια σπηλιά. Το άν είναι δευτερεύοντα και λυθούν στη πορεία μήν είσαι τόσο αισιόδοξος.. Μακάρι να προλάβουμε πρίν να μας προλάβει η φύση...

Haris said...

Βασιλιά, άνω θρώσκω σημαίνει (σαν άνθρωπος) κοιτάω ψηλά, και όχι χρίσμα εκ των άνωθεν (εκ του θεού). Και γιατί να γίνουν Έλληνες όλοι; Δεν το θέλω να γίνουν όλοι Έλληνες και σίγουρα δεν το θέλουν ούτε κείνοι.

Pak, Σίγουρα έχεις δίκιο. Αλλά τι να κάνουμε; Να μείνουμε σ' αυτήν την κατάσταση επειδή ο άνθρωπος μπορεί να μην αλλάξει πορεία ως προς την φύση και στο τέλος θα μας καταστρέψει;

Pak said...

Πρώτα απ όλα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Απ εκεί και πέρα η λύση είναι η Παιδεία... Ίσως και νόμοι... Η ανθρώπινη υπερκαταναλωτική μειονότητα πρέπει να καταλάβει, έστω και με το ζόρι, πρίν αυτή επιβάλει με το δικό της ζορι την μοίρα σε όλους τους υπόλοιπους. Δυστυχώς η φύση και κατ επέκταση η πραγματικότητα δεν καταλαμβαίνει από φιλοσοφία ούτε από ανθρώπινες ψευδαισθήσεις...

hasapi grammata said...

sti "12h" ora dilono paron san na vriskomai akoma stin "11h" kai na mporo na allakso osa den me kratoun sto paron mou.

tin kalispera mou apo tin epomeni evdomada simathiti mou

Anonymous said...

Καταρχήν σε ευχαριστώ για την εκτενή απάντηση. Σημασία δεν έχουν τόσο οι παρερμηνείες των λεγομένων όσο το άνοιγμα του διαλόγου. Επί του θέματος τώρα, αν και διαφωνώ με τον τελεολογικό χαρακτήρα που δίνεις στις μελλοντικές εξελίξεις, νομίζω πως η επιχειρηματολογία σου είναι εξαιρετικά ισχυρή σε προσωπικό επίπεδο - ειδικά για έναν άνθρωπο του δυτικού κόσμου. Και εδώ συμφωνούμε δε συμφωνούμε, μάλλον το βιώνουμε με κοινό τρόπο.

Δεν θα πρέπει όμως να λησμονείται ότι το εν λόγω θέμα έχει και - μάλλον κυριώς - κοινωνικές προεκτάσεις. Από τις απόψεις ότι ο κίνδυνος στην εποχή του θεάματος δεν προέρχεται από μια οργουελιανή κοινωνία της επιτήρησης και της παρακολούθησης αλλά από τον άκρατο ευδαιμονισμό μέχρι τις φιλοσοφικές θεωρήσεις περί διακιοσύνης (δεν πρέπει λ.χ. να ξεχνάμε πως η κατανάλωση κάπου επιβαρύνει τις ζωές κάποιον άλλων κτλ).

Ως εκ τούτου, νομίζω πως οι διαδικασίες της κριτικής σκέψης και της ανάληψης δράσης απέχουν πάρα, μα πάρα πολύ. Θα προτιμήσω το κυνικό "αρχίστε την επανάσταση χωρίς εμένα". Ίσως γιατί υποψιάζομαι οτι η "επανάσταση" θα είναι ένα πλοίο στο οποίο αρκετοί πολλοί εύκολα θα επιβιβσατούν εκ των υστέρων...

Haris said...

Pak, Μα ήδη η Παιδεία για οικολογική συνείδηση άρχισε. Τα αυτοκίνητα γίνονται οικολογικά πλέον, οι εταιρείες ανακύκλωσης αυξάνονται κτλ. Αλλά σίγουρα έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Αλλά επιμένω πως αυτό θα γίνει στην πορεία.

Χασάπη, σε περιμένουμε! Σε πιο σεμινάριο γράφτηκες; Εγώ είμαι στο Διήγημα της Τετάρτης.

Ευάγγελε, (το σχόλιο αυτό το αναδημοσίευσα απ' το email μου γιατί πρέπει να υπήρξε ένα πρόβλημα στην δημοσίευση). Καταρχάς εγώ σε ευχαριστώ για το ενδιαφέρον που δείχνεις. Πέραν των άλλων που γράφεις -που δεν είμαι σε θέση να απαντήσω αναλυτικά- θα πω μονάχα πως δεν εννοώ καταναγκαστικά την επανάσταση. Για να μην πω πως τις φοβάμαι κιόλας. Θα προτιμούσα αφύπνιση και διεκδίκηση. Έτσι κερδίζονται όλα.

Πάντως η ανταπόκριση που είχαν αυτά τα ποστ, δείχνουν και το ενδιαφέρον μας. Δεν νομίζω πως είμαστε μονάχα εμείς. Έξω υπάρχουν και άλλοι που φλέγονται -μια συζήτηση απ' το διαδίκτυο νομίζω θα είναι ευεργητική. Να εξασκήσουμε και το φοβερό αυτό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας και για να μην μείνουμε στην συζήτηση.

Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να στείλουν email για να ανταλλάξουμε απόψεις. ΄Εχουμε ένα πανίσχυρο όπλο στα χερια μας, ας το αξιοποίησουμε.

Skouliki said...

περασα για μια καληνυχτα

Haris said...

Καλά έκανες :))

Anonymous said...

sxoliasa kai sto post tou vaggeli sxetika me ton katanalotismo. apo tis terasteies antitheseis kai ti nootropia ton iperkatanalotikon koinonion, kalitera ena kratos pronoias, pou tha parexei ta aparaitita se OLOUS

DARK_ERA said...

To mono poy tha sxoliasw einai poy opios exei ligo diaforetikh apopsh apo esena ton xaraktirizeis poyritano 3ilino kai papadistikoxristianikhs ithikis. Xaroyli min ginese kai esy stalinistis afoy ypostirizeis oti toys antimaxese h oti dipote allo. Aman pia milas pio 3ilina akoma kai apo to pack

Pak said...

Εεεεεεεεεε...... Μακαρι να είχες την ευελιξία της σκέψης μου. Διακοσμητη!

DARK_ERA said...

xese mas re kompioyterobie

Haris said...

Melina, η διαφορά μας βρίσκεται στην λέξη "απαραίτητα αγαθά" και τι εννοούμε με τον όρο "Κράτος Πρόνοιας". Η παπαγαλία δεν μου ταιριάζει. Αναθεώρηση αυτών των όρων, αυτό θέλω εγώ. Λέω πως δεν υπάρχουν μη απαραίτητα αγαθά, και πως το κράτος πρόνοιας, όπως μας συστήθηκε, το αηδιάζω.

Haris said...
This comment has been removed by the author.
δεν υπαρχει κατι για το οποιο τιθεται θεμα said...

συμφωνω οτι δεν υπραχουν πλασματικες αναγκες...
αλλα αρχιζοντας απο εδω,
σε λιγο δεν θα υπαρχει και αλλοτριωση..

Haris said...

So_young, το θέμα δεν είναι ακριβώς η κατανάλωση. Είναι κάτι που -νομίζω πως- έρχεται με την κατανάλωση.

laxanaki said...

Πάλι διαφωνώ... Λες πως δεν υπάρχουν πλασματικές ανάγκες... Και όμως υπάρχουν... έβλεπα στην τηλεόραση μια διαφήμιση για ένα μηχάνημα που μπορείς να έχει στο το σπίτι σου βαρελίσια μπύρα. Είναι αναγκαίο να δώσεις τόσα λεφτά ενώ μπορείς να πας να αγοράσεις μια μπύρα κουτάκι??? Αλλά σου δημιουργείται η πλασματική ανάγκη να το πάρεις... (μου άρεσε το μηχανημα στη διαφήμιση). Και φυσικά οι περισσότερες πλασματικές ανάγκες δημιουργούνται στις γυναίκες.Επίσης, λες "ο καπιταλισμός προσφέρει λίγα-λίγα στους φτωχούς, οι οποίοι θα ξυπνίσουν κλπ κλπ"... εγώ πάλι πιστεύω πως ο καπιταλισμός δημιουργεί 2 ακραίες καταστάσεις και μία μεσαία τάξη που προσπαθεί να επιβιώσει... αυτούς που ζουν κάτω από το όριο της φτώχνειας ( ο αριθμός τους αυξάνεται συνεχώς, γιατί προσπαθούν να αποκτήσουν αυτά που προβάλλει ο καπιταλισμός) και αυτοί που είναι πλουσιοι, που τα έχουν όλα... όμως έχει ένα θετικό... δίνει μια διέξοδο στους φτωχούς αν μπορέσουν να γίνουν πλούσιοι (πολλοί είναι οι νεόπλουτοι που κυκλοφορούν). Ενώ το σοβιετικό σύστημα καταδίκαζε αν κάποιος είναι φτωχός να μείνει μια ζωή-εκτός αν ήταν στο κόμμα... Καλημέρα Χάρηηηηηη

Anonymous said...

(πείραμα να δω αν βγαίνει το σχόλιο)

Haris

Συμφωνώ στο ότι η ανταπόκριση που είχαν αυτά τα ποστ, δείχνουν και το ενδιαφέρον μας. Πολύ θετικό αυτό.

Βέβαια όπως είδα το σχόλιο της φίλης melina εν αναρτήθηκε στο blog μου (αν κατάλαβα καλά). Πάντως μου έδωσε ιδέα για το καινούριο post...

Haris said...

Ας ελπίσουμε, ότι αυτή την στιγμή θα προφτάσουμε να την δούμε....

Skouliki said...

Όλες οι κοινωνίες της ιστορίας “καταναλωτικές” ήτανε. Και όπου δεν ήταν έντονα καταναλωτικές, δεν είναι επειδή οι άνθρωποι δεν είχαν επιθυμίες - αλλά επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα να εκπληρωθούν.

Βεβαια τα πραγματα εχουν ξεφύγει

KitsosMitsos said...

Όλα είναι θέμα μάρκετινγκ.

Haris said...

Όλα είναι θέμα βούλησης.