Άντον Τσέχωφ.

Ο Άντον Τσέχωφ με τον Λέων Τολστόι.

Ο Νίκος Δήμου έχει συμπεριλάβει την επιλεγμένη συλλογή διηγημάτων του (http://doncat.blogspot.com/2007/09/blog-post_07.html) στα 30 καλύτερα βιβλία της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας από τον Μεσαίωνα μέχρι και το 1950.

Η ρεαλιστική γραφή, χωρίς περιττές εξάρσεις, είναι ο άξονας που γυρίζουν όλα του τα διηγήματα. Καθημερινά τα θέματα του, οι άνθρωποι παρουσιάζονται με τα ελαττώματά τους. Δεν εξιδανικεύει τους ήρωες του αλλά απεικονίζει ουσιαστικά την πραγματικότητα.

Αρκετά από τα διηγήματά του έχουν περάσει στον κινηματογράφο παλαιότερα. Τα περισσότερα απ' αυτά έχουν έκταση μονάχα 2-3 σελίδες. Μικρά αλλά μεστά νοήματος. Αποφεύγει συστηματικά τον διδακτισμό αλλά ταυτόχρονα σε διδάσκει. Αυτό είναι που τον καθιέρωσε ως μεγάλο λογοτέχνη. Η γραφή του είναι τόσο περιεκτική και συμπυκνωμένη που διαβάζοντας ένα του διήγημα νομίζεις πως διάβασες ένα ολόκληρο μυθιστόρημα. Κύρια θέματά του, η δουλοπρέπεια των ανθρώπων μπρος του χρήματος, η υποταγή τους στην παλιά Ρωσική Ιεραρχία, η αφέλεια, η φτώχεια και η δεισιδαιμονία. Συχνά είναι σατυρικά, με λεπτό χιούμορ αλλά προ πάντων, ευχάριστα.

Γεννημένος στην Ρωσία των τεράτων της λογοτεχνίας (1860-1904) όπως Ντοστογιέφσκι και Τολστόι, κατάφερε να επιβάλλει τον δικό του δρόμο και να καταξιωθεί ως ισάξιος τους χωρίς ο ίδιος να δηλώσει ποτέ εφάμιλλος τους.

Πολύ μου άρεσε κάτι που έγραψε σε μια επιστολή του (1900): "Θα ήθελα μόνο να πω στους ανθρώπους, με κάθε εντιμότητα: κοιτάξτε, κοιτάξτε, λοιπόν, πόσο άσχημα ζείτε, πόσο ανιαρή η ύπαρξή σας! Το σημαντικότερο είναι να το καταλάβουν αυτό. Αν το καταλάβουν, θα ανακαλύψουν σίγουρα μια διαφορετική ζωή, και πιο καλή. Ο άνθρωπος θα γίνει καλύτερος όταν θα του έχουμε δείξει πως είναι αυτή η ζωή".